Czy warto kupić rower BMX?

Posted by   sie 30, 2023     Blog o rowerach elektrycznych, tradycyjnych, częściach rowerowych     0 Comments

W każdej średniej i większej miejscowości w Polsce można znaleźć skatepark, który jest bezpieczną przystanią dla fanów rowerów BMX. Ten typ jednośladu znacznie różni się od tradycyjnych rozwiązań, takich jak ukochana przez amatorskich i profesjonalnych kolarzy "szosówka" czy rower miejski, przyciągający swoją prostotą fanów rekreacji. Gdybyśmy mieli do czegoś porównać BMX, to najbliżej byłoby mu do rowerów górskich. Faktem jest, że oba sporty uwzględniają niebezpieczne triki i akrobacje po których poczuć można zastrzyk adrenaliny. W większości przypadków amatorski mountain biking będzie polegał na spokojnym poruszaniu się po niewymagających szlakach. BMX za to skupia się na najczystszej formie jazdy wyczynowej.

"Inność" BMX przyciąga ciekawskich rowerzystów, którzy pragną bliskiej alternatywy do swojego ulubionego sportu. Czegoś co pozornie wygląda jak jazda na rowerze, ale zapewnia zupełnie inne odczucia. Entuzjaści dwóch kółek coraz chętniej jeżdżą na BMX-ach, traktując je jako miła odskocznia od długich szosowych tras. W związku z tym w ostatnich latach można zauważyć wzrost popularności jednośladów wyczynowych. W artykule tym spróbujemy podzielić się naszą wiedzą na temat tego niekonwencjonalnego typu rowerów. Wymienimy ich wady oraz zalety, a przede wszystkim odpowiemy na pytanie: Czy warto kupić rower BMX?

Różnice pomiędzy BMX a sztampowymi modelami kolarskiego świata widać na pierwszy rzut oka. Zestawiając je obok siebie możemy zauważyć, że ich budowa jest zupełnie inna. Postaramy się omówić te charakterystyczne cechy szczególne, wskazać przyczyny zastosowania konkretnych rozwiązań. Wcześniej warto będzie jednak przytoczyć niezwykłe pochodzenie rowerów wyczynowych:

Historia i początki BMX

Kolebką BMX są Stany Zjednoczone, a dokładniej mówiąc południowa Kalifornia. Nazwa tego sportu to skrót od angielskiego "Bicycle Motocross", co wiąże się z tym, że został mocno zainspirowany przez wyścigi motocrossowe. Na początku lat 70 w USA można było zaobserwować pewien trend. Grupy dzieci jeździły na rowerach po dirtowych torach, naśladując przy tym gwiazdy sportu motocross. W roku 1971 "rytuały" te zostały uwiecznione w scenie otwierającej dokument "On Any Sunday", który poruszał temat sportów motocyklowych. Stopniowo ludzie zaczęli inspirować się filmem, biorąc swoje własne jednoślady na tory. Naturalnym następstwem tych wydarzeń były narodziny sportu, jaki znamy obecnie jako BMX.

Początkowo jazda BMX traktowana była jako zwykła zabawa, mimo tego jej rzesza fanów stale rosła. Rowery wyczynowe przeżyły najwyższy skok popularności na przełomie lat 70 i 80. Wtedy również odkryto, że z tych pozornie rekreacyjnych akrobacji na torze można zrobić całkiem zajmujący i konkurencyjny sport ekstremalny. Po kilku latach dało się już zauważyć BMX-y na najważniejszych na świecie imprezach sportowych, takich jak X-games, Baltic Games, a od roku 2008 nawet na Olimpiadzie! Konkurencja ta zaczęła być powszechnie kojarzona z subkulturą Skate'ów.

Rower Cruiser marki Schwimm

Omówiliśmy właśnie, skąd wzięła się forma wyścigów BMX i nakreśliliśmy jak wysokie uznanie zdobyła na przestrzeni lat. Co jednak zainspirowało charakterystyczny wygląd rowerów wyczynowych, tak bardzo różniący się od tradycyjnych jednośladów? Powszechnie mówi się, że za tym designem stoi to samo wydarzenie, dzięki któremu BMX podbił mainstream. W latach 70 popularnym modelem wśród dzieci był jednoślad marki Schwinn zwany "The Sting-Ray". Nic więc dziwnego, że przewijał się często wśród młodzików imitujących wyścigi Motocrossowe. Charakteryzował się on dość ekstrawaganckim wyglądem przypominającym rowery typu cruiser. Posiadał mniejsze niż zazwyczaj opony, kierownicę praktycznie taką samą jak w obecnych rowerach BMX i unikatowe, bardzo długie siodełko. Niektórzy porównywali go do rowerowego lowridera!

Popularność tego modelu eksplodowała wśród młodzieży. Nic dziwnego - prezentował się naprawdę świetnie. Jego ikoniczny design dał początek temu, co teraz nazywamy rowerami wyczynowymi. Oczywiście nie obyło się bez masy usprawnień, które miały za zadanie zoptymalizować sprzęt pod kątem zawodów sportowych...

Budowa BMX

Nawet rowerowy laik zauważy od razu, że budowa BMX różni się diametralnie od sztampowych modeli jednośladów. Widać to nie tylko w osprzęcie, co również w samej geometrii. Na pierwszy rzut oka jest mniejszy, bardziej "purystyczny", pozbawiony części, które w sportach ekstremalnych uznane były za niepotrzebne. Oczywiście pomiędzy modelami występują różnice zależne od przeznaczenia danego jednośladu. Rowery wyczynowe mają wiele "gatunków" a każdy z nich czuje się najlepiej w swojej niszy. Omówimy je nieco później.

Rowery BMX cechują się niską, sztywną (nieamortyzowaną) ramą o charakterystycznym kształcie, która w połączeniu z innymi komponentami zmusza poniekąd kierującego do utrzymania charakterystycznej pozycji ułatwiającej wykonywanie akrobacji. W wyścigach wyczynowych ważne jest, aby jednoślad był lekki i nieawaryjny. Z tego powodu najpopularniejszy materiał ramy BMX to aluminium. Posiada ono relatywnie niską wagę i satysfakcjonującą wytrzymałość. Droższą i lżejszą alternatywą do tego stopu są włókna węglowe. W tym konkretnym sporcie rowery karbonowe są jednak trudno dostępne ze względu na trochę większą podatność na pękanie. W związku z dość ekstremalną naturą akrobacji wyczynowych odporność na uszkodzenia jest na wagę złota. Znaleźć można też rowery BMX wykonane ze stali. Materiał ten można określić jako bardzo nierówny; jest dość wytrzymały, ale przy tym ciężki. Produkowane są z niego zarówno najgorsze jak i najlepsze jednoślady, wszystko w zależności od odmiany. Jeśli chcemy, aby nasz rower trzymał poziom to warto pochylić się nad stalą chromowo molibdenową.

Szczegółowych informacji na temat ram rowerowych udzielamy w artykule pod tytułem "Materiały ram rowerowych - czym się charakteryzują?". Zapraszamy do lektury!

Rower BMX na molo

Kierownica w BMX-ach to jedno z największych usprawnień w zestawieniu z pierwotnymi modelami marki Schwinn. Podobnie jak w ich protoplaście kierownica jest wysoka, przypominająca trochę motocyklową. Wymusza na kierującym wysoką pozycję, często nie ma on nawet możliwości dotknąć siodełka podczas jazdy (Przez co zostało ono zredukowane do absolutnego minimum). Główną innowacją jest tutaj zastosowanie rotora: Górną część kierownicy można bezproblemowo obracać, nawet o 360 stopni. Ma to za zadanie ułatwiać triki oraz zapewnić nową dynamikę jazdy. Zastosowanie tej technologii sprawiło, że akrobacje na rowerach wyczynowych stały się dużo bardziej efektowne.

Kolejnym charakterystycznym aspektem budowy BMX są jego koła. O prostej budowie, rozmiarem przypominającym trochę rowery dziecięce. (Standardem jest tutaj 20 cali, rzadziej możemy spotkać 22,5 cala.) W zależności od typu jednośladu uświadczymy w nim różnych rodzajów opon. Modele do wyścigów dirt posiadają opony o bardziej terenowym, przyczepnym bieżniku. Skupione w całości na wykonywaniu trików BMX Freestyle mają gładkie ogumienie, które możemy kojarzyć z rowerami szosowymi. W większości modeli przednia opona jest zazwyczaj szersza od tylnej.

Warto wspomnieć również, że rowery BMX nie posiadają zwykle żadnych przerzutek. Ich konstrukcja pozbawiona jest możliwie największej ilości rzeczy, które zwiększałyby wagę roweru. W przeciwieństwie do rowerów ostre koło posiadają jednak wolnobieg. W jednośladach wyczynowych często brakuje również hamulców, co jest tematem sporych kontrowersji i dyskusji...

Hamulce w rowerach BMX

Podejście do hamulców w rowerach BMX może przyprawić fana tradycyjnych jednośladów o zawroty głowy. Wiąże się to z tym, że na skateparkach i kontrolowanych torach, czyli miejscach, w których najczęściej spotkamy rowery wyczynowe hamulce są zbędnym balastem. W większości okoliczności do wypadków dochodzi w ułamku sekundy, w sytuacjach, w których hamowanie nic by już nie dało. Z tego powodu wśród profesjonalnych fanów BMX spotkamy się często z przeświadczeniem, że hamulce są niepotrzebne. Często nie montują ich oni, aby nie generowały zbędnego obciążenia. Kiedy potrzebują zahamować to robią to za pomocą stopy.

Wszystkie BMX sprzedawane w Polsce muszą jednak posiadać hamulce. Wiąże się to z przepisami, które zabraniają rowerowi poruszać się po drogach publicznych bez przynajmniej jednego hamulca. Planując demontaż takowego osprzętu musimy liczyć się z tym, że legalnie jeździć będziemy mogli tylko po skateparkach, lub specjalnie wyznaczonych do tego sportowych torach. Odradzamy jednak demontowanie hamulca zarówno początkującym, jak i średniozaawansowanym. Nie waży on wcale aż tak dużo, a ponadto zwiększa nasze bezpieczeństwo.

Skok z rampy na BMX

Najczęściej w rowerach BMX możemy spotkać się z hamulcami szczękowymi typu U-brake lub V-brake. Jest to bardzo dobre rozwiązanie - głownie przez swoją bezawaryjność. Nie musimy "użerać się" z czasochłonną konserwacją osprzętu. Rzadziej w jednośladach wyczynowych spotkamy się z hamulcami tarczowymi na myśl przywodzącymi MTB. Są one efektywniejsze, aczkolwiek nieco droższe.

W artykule "Rodzaje hamulców rowerowych" poznasz szczegółowe informacje na temat każdego, dostępnego na polskim rynku typu hamulca rowerowego. W ten sposób upewnisz się, jaki rodzaj pasować będzie najlepiej do twojego jednośladu.

Typy rowerów BMX

BMX podobnie jak inne typy rowerów mają swoje "podgatunki" minimalnie różniące się zastosowaniem. Wszystkie oczywiście służą do jazdy wyczynowej, ale posiadają cechy, które sprawiają, że lepiej funkcjonują w konkretnych sytuacjach, lokalizacjach bądź stylach jazdy. Kilka z nich przedstawimy poniżej:

BMX Race

Typ BMX, który jest najwierniejszy swojemu pierwowzorowi. Służy do wyścigów na torach przypominających strukturowo te motocrossowe. Możemy więc spodziewać się po nim przystosowania do sporej ilości ramp, wybojów oraz wąskich przejazdów. Modele wyścigowe w porównaniu z innymi mają dłuższą i jeszcze lżejszą ramę. Dzięki temu osiągają wyższe prędkości niż ich freestylowi kuzyni. Popularne w tych modelach są opony typowo górskie, z agresywnym bieżnikiem, które oferują użytkownikowi dużo lepszą przyczepność na nieprzyjaznych, brudnych torach. Ten rodzaj BMX musi obowiązkowo posiadać hamulce. Niektóre modele mają nawet przerzutki i karbonowe ramy! Race jako jedyny nie nadaje się aż tak dobrze do wykonywania trików.

BMX Dirt

Powszechnie znany jak hybryda pomiędzy rowerem górskim a BMX-em. Używany jest głównie w dyscyplinie sportowej znanej jako "Dirt Jumping", która polega na wykonywaniu skoków i trików na górskim torze. Skoki te zazwyczaj są punktowane w oparciu na ich spektakularność. Rowery dirtowe posiadają sztywne i wytrzymałe ramy o stromym kącie nachylenia. Nadają się świetnie do akrobacji również w miejskich warunkach.

Akrobacje na rowerze BMX Dirt

BMX Park

Najpopularniejszy przedstawiciel dyscypliny znanej jako "Freestyle", czyli jazdy polegającej w całości na wykonywaniu efektownych trików oraz akrobacji. Park jak sama nazwa wskazuje odbywa się w kontrolowanych warunkach - na skateparkach. Opony tych rowerów są praktycznie całkiem gładkie, dzięki czemu mogą poruszać się bardziej spektakularnie po rampach. Większość jednośladów tego typu wyposażona jest w system, dzięki któremu kierownica z rotorem nie blokuje się na przewodach hamulców.

BMX Street

Typ BMX bardzo podobny do Park, w jego przypadku jazda zamiast na kontrolowanych torach odbywa się na ulicach miast. Fani streetu doceniają każdy krawężnik, schody lub barierkę, czyniąc z niej własny, prywatny skatepark. Rowery dostosowane do tego typu aktywności nie posiadają zazwyczaj hamulców, które przeszkadzały w wykonaniu niektórych akrobacji. Część trików wykonywanych w stylu street jest niebezpieczna, a ponadto może być uznana za wykroczenie! Praktykując ten sport warto jest więc zachowywać się odpowiedzialnie oraz mierzyć siły na zamiary.

BMX Flatland

Rowery dostosowane pod dość niszową dyscyplinę freestyle. Flatland odbywa się w całości na płaskim terenie, brak w nim ramp, barierek czy pętli. Akrobacje nie wykorzystują więc otoczenia, jedynie umiejętności kierującego. W sporcie tym ważny jest balans i umiejętności panowania nad jednośladem - przynajmniej jedno koło musi stale dotykać ziemi. Rowery Flatland posiadają niższy rozstaw kół, co ma na celu pomóc w utrzymaniu równowagi. Pegi, czyli opcjonalne akcesorium wykorzystywane w jeździe BMX jest tutaj absolutnie wymagane.

Triki na rowerze BMX typu flatland

Przydatne akcesoria do rowerów BMX

Jeśli planujemy poważniejsze przygody z rowerami BMX, to warto będzie zainwestować w szereg akcesoriów, które uprzyjemniają i ułatwiają jazdę wyczynową.

Kask Rowerowy

O ile brak kasku można wybaczyć, jeśli jeździmy rowerem miejskim, to w przypadku BMX-ów jest on bezdyskusyjnie niezbędny. Jazda wyczynowa jest bardzo niebezpieczna i jeśli nie posiadamy odpowiedniej ochrony może skończyć się dla nas tragicznie. Wyścigowe segmenty BMX wymagają od rowerzystów kasków typu Full-face, podobnych do tych, które wykorzystywane są w kolarstwie górskim. Zapewniają one doskonałą ochronę, aczkolwiek ograniczają widoczność. Jeśli kręci nas freestyle, to najlepszym rozwiązaniem będzie kask typu "orzeszek". Wprawdzie nie wygląda on spektakularnie, ale najlepiej ochroni on naszą czaszkę.

Na temat kasków wypowiadamy się również w wpisie "Jaki kask na rower wybrać? - Poradnik" dostępnym na naszym blogu.

Pegi

Pegi to metalowe (lub czasem plastikowe) rurki montowane przy osiach kół rowerów BMX. (Po dwa na każde koło, z obu stron.) Ułatwiają i umożliwiają one wykonywanie różnego rodzaju trików i akrobacji. Są one jednak wymagane w rowerach flatland (Bez nich nie dałoby się wykonywać niektórych sztuczek nie odrywając się od ziemi) oraz zakazane w wyścigach BMX. Część rowerów wyczynowych posiada fabrycznie zamontowane pegi.

Rękawice

Podczas jazdy BMX istotny jest solidny chwyt, który pomogą nam osiągnąć odpowiednie rękawice rowerowe. Warto wybrać model, który zakryje całe nasze palce. Ochroni to nas przed wszelkiego rodzaju obtarciami, które mogłyby przedwcześnie zakończyć nasze wyczynowe przygody. Polecamy rękawice wykonane z autentycznej skóry, gdyż jest ona najwytrzymalszym naturalnym materiałem.

Akrobacje z kaskiem BMX

Zalety i wady rowerów BMX

Wyczynowe możliwości BMX-ów powinny być docenione przez każdego miłośnika mocnych wrażeń. Żaden inny rower nie jest w stanie zaoferować takiego pola do popisu fanom trików i sztuczek. Zmaganie się z coraz to trudniejszymi akrobacjami wpływa pozytywnie na nasze mentalne samopoczucie: Jazda wyczynowa pozwala człowiekowi przekroczyć granice własnego ciała i umysłu, oraz odczuwać z tego potężną satysfakcję! Dajmy na to, że jeździmy na BMX codziennie, ćwicząc bardzo zaawansowany trik (Na przykład "superman" lub "tail whip"). Wyobraźmy sobie spełnienie, jakie będziemy odczuwać kiedy akrobacja nam się w końcu uda! Z tego powodu ten typ jednośladu jest doskonały dla ludzi, którym zależy na samorozwoju, lub dla takich, którzy pragną odskoczni od codziennego życia.

BMX to relatywnie tanie hobby. Dobrej jakości rower do trików kosztować nas będzie od mniej więcej dwóch do czterech tysięcy złotych. To dwukrotnie mniej, niż zapłacilibyśmy za solidny MTB! Z tego powodu jazda wyczynowa jest dość przystępna. Każdy może spróbować w niej swoich sił i nie jest przy tym ograniczony przez to, że nie posiada najdroższego osprzętu. Limitami w sporcie bicycle motocross są tylko i wyłącznie umiejętności oraz mindset zawodnika. Przez brak przerzutek, akcesoriów (a czasem nawet i hamulców) BMX-y są dużo tańsze i prostsze w serwisowaniu.

Ponadto rowery wyczynowe posiadają atuty zbliżone do tych, których spodziewać moglibyśmy się w zwykłym rowerze. Jazda na nich może bardzo poprawić nasze zdrowie. Długotrwały wysiłek fizyczny wpłynie pozytywnie na naszą kondycję, z biegiem czasu nasze ciało będzie się dużo wolniej męczyć. Poruszanie się na jednośladzie pomoże nam znacznie rozwinąć tkankę mięśniową.

Rowery wyczynowe bardzo słabą radzą sobie z dłuższymi dojazdami. Są dostosowane w całości do wykonywania trików, i nawet zwykła droga z domu do pracy może okazać się bardzo niewygodna. Z tego powodu rekomendujemy je tylko i wyłącznie do torów, lub do freestyle. Oczywiście nic nie zatrzymuje was przed używaniem BMX-a jako swojego głównego roweru. Osobiście preferowalibyśmy jednak rower miejski, który jest świetnie przystosowany do codziennych dojazdów.

Grinding na rowerze BMX

Dziecięce rowery BMX

W marketach bądź niektórych sklepach rowerowych możemy natknąć się na modele nazywane "Dziecięcymi Rowerami BMX". Pozornie wyglądają one jak faktyczne modele rowerów wyczynowych. Często nie są one jednak dostosowane do wykonywania skomplikowanych trików lub akrobacji, a w skrajnych przypadkach może być to na nich niebezpieczne. Kupując BMX dla dziecka warto jest zwrócić uwagę na wykorzystany materiał. Jeśli mamy do czynienia z jednośladem wykonanym z tańszego stopu stali to lepiej będzie go sobie po prostu odpuścić. Rekomendujemy modele popularnych marek, takich jak Mongoose czy KS Cycling.

Czy warto kupić rower BMX? (Podsumowanie)

Jak najbardziej! BMX nie kosztują wcale aż takiego majątku, a zapewniają użytkownikowi szereg nowych i wspaniałych doświadczeń. Osoba jeżdżąca rowerem wyczynowym nauczy się pokonywać własne granice i przezwyciężać swoje lęki. Nie można zapomnieć również o tym, że świat BMX to społeczność pełna ciekawych i inspirujących ludzi. Zakup omawianego jednośladu otworzy ci drogę do nowych znajomości, a być może nawet i przyjaźni. Rekomendujemy każdemu spróbować swoich sił w bicycle motocross!